Giới thiệu
Quốc kỳ Iran hiện tại, với thiết kế ba màu xanh lá cây, trắng và đỏ, với biểu tượng trung tâm khắc họa từ Allah cách điệu, là kết quả của một quá trình tiến hóa lịch sử lâu dài. Trước khi đạt được thiết kế này, Iran đã trải qua một số lần thay đổi quốc kỳ do ảnh hưởng của các triều đại, cuộc cách mạng và chuyển đổi chính trị liên tiếp. Bài viết này khám phá các biểu tượng và màu sắc khác nhau đã có trước quốc kỳ Iran hiện tại.
Biểu tượng và Màu sắc Ban đầu
Thời kỳ Achaemenid
Nhà Achaemenid, những người cai trị Ba Tư từ năm 550 đến năm 330 trước Công nguyên, đã sử dụng một lá cờ không được ghi chép chính xác trong các nguồn sử liệu nhưng thường được các nhà sử học mô tả là một lá cờ vàng với biểu tượng hình đại bàng, biểu tượng của hoàng gia và quyền lực thần thánh. Màu sắc cụ thể của lá cờ này vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng vàng thường được nhắc đến như một màu sắc gắn liền với sự lộng lẫy của đế quốc. Việc sử dụng các biểu tượng động vật, chẳng hạn như đại bàng, nhấn mạnh sức mạnh và sự bảo vệ thiêng liêng mà các vị vua Ba Tư luôn tuyên bố.
Thời đại Sasanian
Trong triều đại Sasanian (224-651 SCN), lá cờ được gọi là Derafsh Kaviani là một biểu tượng quan trọng. Lá cờ này, được cho là được trang trí bằng đồ trang sức và lụa, đại diện cho tính chính danh của hoàng gia và thần thánh. Màu sắc chính xác của lá cờ không được ghi chép đầy đủ, nhưng nó thường được nhắc đến trong các ghi chép lịch sử, cùng với các họa tiết đầy màu sắc và thêu tinh xảo. Derafsh Kaviani không chỉ là một lá cờ; nó còn đóng vai trò như một lá bùa hộ mệnh và là biểu tượng cho sự thống nhất và niềm tự hào của nhà nước Sassanid.
Ảnh hưởng của Hồi giáo và Trung cổ
Các vương triều Hồi giáo
Với sự xuất hiện của Hồi giáo và sự thống trị của các vương triều Umayyad và Abbasid, thiết kế cờ đã chịu ảnh hưởng của các biểu tượng Hồi giáo. Màu xanh lá cây và đen, thường gắn liền với Hồi giáo, bắt đầu được sử dụng. Đặc biệt, màu xanh lá cây tượng trưng cho thiên đường và sự phát triển, đồng thời gắn liền với gia đình của Nhà tiên tri Muhammad. Màu đen, được triều đại Abbasid sử dụng, là biểu tượng của tang tóc và công lý, đánh dấu sự chấm dứt với các chế độ caliph trước đó và quay trở lại với các nguyên tắc Hồi giáo nguyên thủy.
Thời kỳ Safavid
Trong thời kỳ Safavid (1501–1736), Iran đã chọn đạo Shi'ite làm quốc giáo, điều này đã ảnh hưởng đến các biểu tượng quốc gia của họ. Quốc kỳ thời kỳ này thường có các dòng chữ tôn giáo và họa tiết xanh lá cây và đỏ, những màu sắc gắn liền với sự tử vì đạo và tái sinh. Nhà Safavid cũng sử dụng các biểu tượng như sư tử và mặt trời, thường đi kèm với các câu kinh Quran, để nhấn mạnh sự thống nhất giữa quyền lực thế tục và tôn giáo.
Hiện đại hóa và Cải cách
Triều đại Qajar
Trong triều đại Qajar (1789-1925), Iran đã áp dụng lá cờ ba màu nằm ngang với các dải màu đỏ, trắng và xanh lá cây. Hình ảnh sư tử và mặt trời thường được khắc họa ở trung tâm, tượng trưng cho sức mạnh và sự sáng suốt. Giai đoạn này đánh dấu sự khởi đầu của sự gắn kết chính thức giữa màu xanh lá cây, trắng và đỏ với bản sắc Iran. Đặc biệt, sư tử gắn liền với chiêm tinh học và thần Mithra, trong khi mặt trời tượng trưng cho sự khai sáng và thịnh vượng. Lá cờ này đã được sử dụng trong nhiều bối cảnh ngoại giao, củng cố hình ảnh của Iran trên trường quốc tế.
Thời đại Pahlavi
Với sự trỗi dậy của triều đại Pahlavi (1925-1979), quốc kỳ Iran đã phát triển với biểu tượng sư tử và mặt trời được cách điệu hơn. Biểu tượng này vẫn được sử dụng cho đến Cách mạng Hồi giáo năm 1979, sau đó lá cờ mang hình dạng hiện tại với biểu tượng Hồi giáo ở trung tâm. Mục tiêu của triều đại Pahlavi là hiện đại hóa Iran và kết hợp các yếu tố di sản tiền Hồi giáo với tầm nhìn hướng tới tương lai, điều này được phản ánh trong biểu tượng của lá cờ.
Các cuộc cách mạng và tác động của chúng lên biểu tượng quốc gia
Lịch sử Iran được đánh dấu bởi một số cuộc cách mạng đã ảnh hưởng đến bản sắc và biểu tượng quốc gia của nước này. Cuộc Cách mạng Hiến pháp năm 1906 đã dẫn đến việc thành lập quốc hội và các cải cách chính trị, được phản ánh trong các biểu tượng quốc gia thời bấy giờ. Trong khi đó, Cách mạng Hồi giáo năm 1979 đã biến Iran thành một nước cộng hòa Hồi giáo, dẫn đến sự thay đổi đáng kể về quốc kỳ. Quốc huy hiện tại, khắc họa từ Allah, được bao quanh bởi 22 dòng chữ hình lưỡi liềm, tượng trưng cho ngày 22 Bahman (11 tháng 2), ngày chiến thắng của Cách mạng Hồi giáo theo lịch Iran.
Câu hỏi thường gặp
Biểu tượng chính dưới thời Sassanid là gì?
Biểu tượng chính là Derafsh Kaviani, một lá cờ hoàng gia được trang trí bằng thêu và đá quý. Nó không chỉ là biểu tượng của hoàng gia mà còn là lá bùa hộ mệnh cho người dân và quân đội Ba Tư.
Những màu sắc nào gắn liền với Hồi giáo trong thời Trung cổ?
Màu xanh lá cây và đen chủ yếu gắn liền với Hồi giáo, tượng trưng cho thiên đường và quyền lực của Vương quốc Hồi giáo. Màu xanh lá cây cũng tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở và sức sống, trong khi màu đen đôi khi được các phong trào cách mạng sử dụng để tượng trưng cho sự phản kháng và đấu tranh chống lại bất công.
Vai trò của sư tử và mặt trời trên quốc kỳ Qajar là gì?
Sư tử tượng trưng cho sức mạnh và lòng dũng cảm, trong khi mặt trời tượng trưng cho sự tươi sáng và thịnh vượng. Cùng nhau, chúng thể hiện sự kết hợp giữa quyền lực hoàng gia và ánh sáng thần thánh, củng cố quyền lực của Shah với tư cách là người cai trị hợp pháp.
Iran áp dụng quốc kỳ ba màu khi nào?
Iran áp dụng quốc kỳ ba màu dưới triều đại Qajar, với các dải màu đỏ, trắng và xanh lá cây. Lựa chọn này phản ánh mong muốn hiện đại hóa đất nước đồng thời bảo tồn các yếu tố bản sắc dân tộc Iran.
Những thay đổi nào đã được đưa ra sau Cách mạng Hồi giáo?
Sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979, quốc kỳ đã kết hợp một biểu tượng Hồi giáo mới ở trung tâm, thay thế cho hình ảnh sư tử và mặt trời. Sự thay đổi này tượng trưng cho quá trình chuyển đổi sang một nước cộng hòa Hồi giáo và sự từ bỏ các biểu tượng của chế độ quân chủ trước đó.
Ngày nay, quốc kỳ Iran được bảo quản và sử dụng như thế nào?
Quốc kỳ Iran là một biểu tượng quốc gia được tôn trọng, được sử dụng trong các nghi lễ chính thức, sự kiện thể thao và lễ kỷ niệm quốc gia. Điều quan trọng là phải giữ cho quốc kỳ sạch sẽ và trong tình trạng tốt, thể hiện sự tôn trọng đối với các giá trị mà nó đại diện. Các quy trình bảo dưỡng bao gồm giặt thường xuyên và thay thế ngay lập tức bất kỳ lá cờ nào bị hỏng hoặc phai màu.
Kết luận
Sự phát triển của quốc kỳ Iran phản ánh lịch sử văn hóa và chính trị phong phú của đất nước. Mỗi sự thay đổi về biểu tượng và màu sắc đều phản ánh những ảnh hưởng từ triều đại, tôn giáo và tư tưởng đã định hình nên bản sắc dân tộc của Iran. Ngày nay, quốc kỳ hiện tại thể hiện những di sản đa dạng này, đồng thời tượng trưng cho các giá trị đương đại của Cộng hòa Hồi giáo Iran. Từ lá cờ vàng của triều đại Achaemenid đến quốc kỳ ba màu hiện tại, mỗi giai đoạn trong quá trình phát triển của quốc kỳ Iran đều kể một phần lịch sử phức tạp và hấp dẫn của quốc gia này.